Şam Fıstığı Teoremi

Barney Stinson'ın (How I Met Your Mother) lemon law hikayesine aşinaysanız ben de size benim "Şam Fıstığı Teoremi"mi anlatayım.

Şuna benzer cümleleri biz de büyük ihtimalle çok kez kurmuşuzdur;

• Ne zaman bu güzel ayakkabıyı giysem yağmur yapıyor
• Ne zaman bu diziyi seyretmeye başlasam bilmemne arıyor
• Ne zaman buraya yemeğe gelsem bilmemne bitmiş oluyor

Neyse bu örnekler tabii ki çok artırılabilir, burada benim teoremim devreye giriyor; ben de yaklaşık 8-10 yaşlarındayken ne zaman şam fıstığı (antep fıstığı artık neyse) yediğimde tırnaklarımı yeni kesmin olduğumu farkediyodum ve siz de tahmin edersiniz ki yeni kesilmiş tırnaklarla şam fıstığı yemek kadar zor bişey yoktur. Sonra dedim ki ya bu kadar da şanssız olamam, böylece her şam fıstığı yediğimde tırnaklarımı kontrol etmeye başladım ve farkettim ki (SPOILER ALERT!!) aslında tırnaklarım her seferinde kısa değilmiş.

Kısaca teoremin sonucu şunu diyor, kötü bişeyler başımıza geldiğinde yaa niye bu benim başıma geliyor diye düşünüyoruz, iyi şeyler veya daha doğrusu expected şeyler başımıza gelince hiç sorgulamıyoruz zaten olması gerektiği için geçiyoruz. Ve kötü olan şeyleri de sürekli olarak bişeylere bağlamaya bir pattern bulmaya çalışırız, şöyle şöyle olduğu için böyle bişey oldu o zaman şöyle yapmıyım bi daha başıma gelmesin o olay diye düşünürüz. Tabi dediğim gibi kazın ayağı öyle değil sen bişeyler yaptığın için başına gelmiyor o olaylar, sadece başına geliyor o olaylar.

O zaman bana hep bilmemne yapınca bilmemne oluyor dersen, kaç kere bunu giydin kaç kere başına geldi, bir de analiz yapıp başka şeyler yapınca aynı şeyin başına gelme oranı nedir derim ve şöyle bitirim - corporate dilde - bana datayla gel, bir de öyle bakalım...